در صورت عدم تخصیص اعتبارات لازم براى احداث خط دوم آبرسانى زرینه رود کم آبى، نیمى از آذربایجان شرقى را فرا مى گیرد.
طبق اعلام کارشناسان سازمان آب منطقه اى استان، در صورت عدم تخصیص اعتبارات لازم براى احداث خط دوم آبرسانى زرینه رود به تبریز، بزودى بحران کم آبى نیمى از آذربایجان شرقى را فراخواهد گرفت.
این در حالى است که پروژه مذکور از سالها قبل به صورت دو خطه طراحى گردیده بود اما به هنگام اجراى عملیات به دلایلى که ذکر خواهدشد تنها یک خط از این پروژه احداث شد.
به نقل از : ایران سال دهم - شماره ۲۹۴۴ یکشنبه ۲۶ مهر ۱۳۸۳ - تبریز ـ مهرداد خوشکار مقدم
\ آغاز بحران
خط آبرسانى زرینه رود به تبریز با مشخصات منحصر به فرد خود، یکى از بزرگترین طرحهاى آبرسانى خاورمیانه محسوب مى شود. اما در قسمتى از همین پروژه عظیم آن هم در عرض ۳ هفته ترکیدگى لوله ها و به دنبال آن قطعى پى در پى آب در تبریز ، چندین بار منجر به جیره بندى آب در سطح این شهر شد.
طبق نظر کارشناسان در حالى که استاندارد عمر لوله هاى آبرسانى ۳۰ سال پیش بینى شده است، این اتفاقات درخط لوله زرینه رود به تبریز در حالى روى مى دهد که تنها ۵ سال از آغاز بهره بردارى آن گذشته است.
از سوى دیگر غیرمترقبه بودن حادثه باعث شد بسیارى از کارشناسان فنى این خط دچار غافلگیرى شده ولذا پروسه عیب یابى و ارائه نظر کارشناسى پیرامون دلایل این بحران چند روزى طول بکشد. همین موضوع باعث پدید آمدن چالشهاى بسیار جدى و بروز شایعات مضحکى در بین مردم و مسؤولان شد.
\ شریان حیاتى آذربایجان شرقى
خط لوله انتقال آب زرینه رود، مهمترین شریان حیاتى این منطقه محسوب مى شود چرا که این خط علاوه بر تأمین ۶۰ درصد نیاز کلانشهر تبریز، ۴۰ درصد نیاز شهرهاى میاندو آب، بناب، آذرشهر، ایلخچى ، گوگان و شبستر را برطرف مى کند. از سوى دیگر خط لوله مذکور گردش بخش عظیمى از چرخه صنعتى این استان را برعهده دارد بطورى که حیات اقتصادى نیروگاه حرارتى تبریز، پتروشیمى تبریز، نیروگاه سهند بناب، طرح نفلین سیلیت، شهرک صنعتى شهید سلیمى و... به عنوان عمده مصرف کنندگان آب خط مذکور به این مسیر وابسته است ودر صورت هرگونه قطعى آب ادامه فعالیت این مراکز غیرممکن خواهدشد.
\ مشخصات فنى طرح
معاون بهره بردارى و امور مشترکین سازمان آب منطقه اى آذربایجان شرقى واردبیل در مورد تاریخچه آغاز این پروژه مى گوید:«مطالعات اولیه طرح انتقال آب زرینه رود به تبریز از سال ۵۲ و توسط مشاوران ایرانى وخارجى آغاز شد و قرار بود این مسیر نیاز آب تبریز و شهرهاى مجاور آن را تا سال ۷۵ تأمین کند و پس از آن نیاز به تهیه طرحى دیگر بود».
مهندس على ملکى مى افزاید:«به خاطر جریانات انقلاب، این طرح مسکوت ماندتا اینکه در سال ۶۳ فکر ادامه طرح دوباره جان گرفت وادامه مطالعات به مهندسان خبره ایرانى واگذار شد». ملکى تأکید مى کند:«از همان ابتداى طرح به دلیل نیاز شدید مسیر پیش بینى احداث دو خط لوله گردیده بود اما در آن زمان به دلیل محدودیت منابع مالى وعدم تأمین اعتبارات فقط یک خط لوله احداث شد».
ملکى مى افزاید:«اجراى عملیات خط لوله آبرسانى زرینه رود به تبریز از سال ۷۰ آغاز شد که به دلیل عدم تأمین اعتبارات کافى همین یک خط لوله نیز آهنگ پیشرفت بسیار پایینى داشت بطورى که احداث آن ۸ سال طول کشید و در نهایت به سال ۱۳۷۸ خورشیدى این خط لوله توسط آقاى خاتمى افتتاح شد».
شایان ذکر است خط لوله آبرسانى زرینه رود از سد انحرافى نوروز لو در ۱۵ کیلومترى شهرستان میاندوآب آغاز شده و پس از طى مسیر ۱۸۰ کیلومترى به شهر تبریز مى رسد.
جنس لوله ها بسته به نیاز، بتونى یا فولادى انتخاب شده است بطورى که ۱۱۷ کیلومتر از خط را لوله هاى بتونى و ۶۳ کیلومتر را نیز لوله هاى فولادى تشکیل داده اند. قطر لوله ها ۲ متر بوده و طول ۶ مترى هر کدام از آنها باعث گردیده تا ۲۰ تن وزن داشته باشند. جهت تأمین لوله هاى این مسیر و حتى پروژه هاى دیگر، یک کارخانه لوله سازى به طور کامل از ایتالیا خریدارى شده و در همان سالها در آذرشهر نصب گردید که هم اکنون تأمین لوله هاى پروژه هاى دیگر سازمان آب را برعهده دارد.»
همچنین درطول مسیر ۱۸۰کیلومترى آبرسانى براى حفظ ایمنى لوله ها و نیز حفظ کیفیت آب آن یک تصفیه خانه کاملاً مجهز، ۵ ایستگاه پمپاژ براى جلوگیرى از افت فشار، شیرهاى کنترل و سیستمهاى حفاظت کننده به همراه اکیپهاى ثابت و سیار فنى و مهندسى تعبیه شده است که به صورت شبانه روزى مراقبت از خط لوله را برعهده دارند.
در بیان پروسه طولانى انتقال آب دراین ۱۸۰کیلومتر همین بس که انتقال یک قطره آب از محل آبگیرى تا شهر تبریز ۳۶روز طول مى کشد!
\ دلیل ترکیدگى لوله ها
به هنگام ترکیدن لوله ها و قطعى آب تبریز اولین سؤالى که در ذهن هر فرد خطورمى کند این است که با وجود این تمهیدات چرا لوله ها با ترکیدگى مواجه مى شوند؟
«مهندس مصطفى نراقى» مسؤول بهره بردارى خط لوله زرینه رود مى گوید: «به دنبال بروز مشکل ترکیدگى لوله ها به سرعت کارمطالعاتى را براى کشف دلیل اصلى این اتفاقات آغازکردیم و مشخص شد که همه ترکیدگیها فقط در یک مسیر ۱۰ کیلومترى مابین بناب و خاصبان اتفاق مى افتد.»
نراقى مى افزاید: «ازآنجا که این ۱۰ کیلومتر در نزدیکترین مکان ممکن به دریاچه ارومیه قرارگرفته است، شورى منطقه و حالت خورندگى بسیار بالاى خاک باعث پوسیدن لوله ها گشته و فشار بسیار بالاى آب مقاومت لوله ها را درهم مى شکند.»
او تأکیدمى کند: «درحالت عادى هم فشار آب به حدى است که مى تواند فلز را مانند پنیر به دو نیم کند.»
ازسوى دیگر مهندس ملکى معاون بهره بردارى سازمان آب استان و همچنین مجرى آبرسانى زرینه رود به تبریز تأکیدمى کند: «ازآنجا که این خط لوله اصلى ترین شریان تأمین آب تبریز محسوب مى شود به هنگام ترکیدن لوله ها مجبورمى شویم تا ازمنابع دیگر حداقل نیاز شهر را تأمین نماییم که دراین صورت تا ۱۰ سال آینده کلیه منابع آبى و سفره هاى زیرزمینى منطقه نابودخواهندشد.»
\ احداث خط دوم آبرسانى، تنها راه حل ممکن
مدیرعامل سازمان آب منطقه اى آذربایجان شرقى و اردبیل مى گوید: «درهیچ کجاى جهان پروژه اى به این عظمت و شریان حیاتى چندین شهر و مرکز صنعتى را به امید یک خط آبرسانى واگذارنمى کنند.»
مهندس رحیم میدانى مى افزاید: «درحالى که خط لوله همه کلانشهرهاى کشور بیش از یک مسیر است، تنها خط لوله آبرسانى زرینه رود امکان بازرسى دوره اى و هرگونه تعمیر یا تعویض قطعات را ازما گرفته است چرا که کارشناسان ما نمى توانند حتى براى یک لحظه جریان آب را در لوله ها قطع کنند.»
میدانى تأکیدمى کند: «اگرچه لوله هاى آسیب دیده به سرعت تعویض مى گردند اما این عملیات بسیار هزینه بر بوده و هرگز تضمینى وجودندارد که جریان آب طى روزها یا ماههاى آینده دوباره قطع نشود. لذا این مسیر به طور حتم نیازمند احداث خط دوم آبرسانى است.»
***
تحقیقات کارشناسان سازمان آب منطقه اى استان به همراه مهندسین مشاور پروژه نشان مى دهد اگر طرح احداث خط دوم آبرسانى زرینه رود به تبریز از اول سال ۸۴ آغازنگردد تا سال ۱۳۸۸ نیمى از آذربایجان شرقى با بحران بزرگى روبرو خواهدشد.
این درحالى است که طبق اعلام مسؤولان وضعیت آبهاى زیرزمینى استان نیز چندان رضایت بخش نبوده و هرگز پاسخگوى نیازهاى روزافزون منطقه نیست.
مهندس نراقى مسؤول بهره بردارى خط لوله زرینه رود مى گوید: «هم اکنون براى تعمیر و تعویض لوله هاى فرسوده درمنطقه بحرانى مابین خاصبان و بناب به شدت نیازمند حدود ۲۵میلیاردتومان هستیم تا وضعیت موجود از این بدتر نشده و اوضاع به حالت عادى برگردد.»
وى مى افزاید: «احداث خط لوله اول آبرسانى ۱۰۵میلیون دلار هزینه ارزى و ۵۱میلیاردتومان هزینه ریالى دربرداشته وبراى احداث خط دوم لوله آبرسانى نیز ۱۸۰میلیاردتومان موردنیاز خواهدبود.»
با همه این اوصاف مسؤولان آذربایجان شرقى امیدوارند در استانى که جزو پرآب ترین استانهاى کشور است به منظور جلوگیرى از هرگونه بحران کم آبى، خط دوم آبرسانى زرینه رود با همکارى دولت و مجلس از ابتداى سال ۸۴ آغاز گردد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر